Schiphol in transitie: van hinder naar ruimtewinst - 2025
Het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs (CRa) presenteerde eind maart 2025 het rapport Minder Hinder, waarin zij twee concrete voorstellen doen om vliegtuiggeluid rond Schiphol te beperken en tegelijkertijd ruimte te creëren – een unieke kans voor stedelijke ontwikkeling. Beide voorstellen concentreren zich op vertrekkende vliegtuigen: de Zwanenburgbaan (route Amsterdam Nieuw-West) en de Kaagbaan richting Hoofddorp en Nieuw‑Vennep. Deze aanpassingen vragen geen beperking van het aantal vluchten, maar kunnen voor tienduizenden omwonenden de geluidsbelasting merkbaar verminderen.
Participatie onder de omgevingswet -Participatie onder de omgevingswet
Ruimte creëren zonder nieuwe hinder te negeren
De voorgestelde wijziging leidt ertoe dat de vliegtuigen langer rechtdoor vliegen (bijvoorbeeld tot boven Lisse bij de Kaagbaan), waarna ze pas afbuigen. Hierdoor verbeteren de ruimtelijke condities: de geluidshindercontouren verschuiven, wat volgens CRa ruimte biedt voor ten minste 60.000 nieuwe woningen op twee aantrekkelijke locaties nl.linkedin.com+6collegevanrijksadviseurs.nl+6collegevanrijksadviseurs.nl+6. Voor Nieuw-West betreft dit 15.000 woningen, terwijl het gebied tussen Hoofddorp en Nieuw‑Vennep ruimte biedt voor ongeveer 45.000 woningen haarlemmermeer.bestuurlijkeinformatie.nl+6stadszaken.nl+6nul20.nl+6.
CRa onderstreept dat dit niet zonder nadelen komt: verplaatsing van de hinder betekent dat elders nieuwe klachten kunnen ontstaan. Daarom pleit ze voor intensieve samenwerking met regionale en lokale overheden én compensatieregelingen voor bewoners die eronder kunnen lijden .
Wat weet de minister?
Minister Madlener reageerde terughoudend. Hij stelt dat de studie “onvoldoende onderzocht” is, onder andere omdat CRa volgens hem geen direct overleg heeft gevoerd met LVNL of Schiphol nl.linkedin.com+8stadszaken.nl+8collegevanrijksadviseurs.nl+8. Bovendien wijst hij op de lopende Programma Luchtruimherziening, waarin de nieuwe indeling van het luchtruim wordt overzien. Mogelijke aanpassingen in vluchtpatronen worden gezien als onderdeel van een traject dat naar verwachting pas over enkele jaren kan worden doorgevoerd beleidsradar.nl+5stadszaken.nl+5collegevanrijksadviseurs.nl+5.
Ruimtelijke potentie en ruimtelijke context
De ruimtelijke potenties reiken verder dan alleen woningen. Volgens CRa kan de combinatie van minder hinder en strategische locatie leiden tot sterke verdichting rond infrastructuur, werkgebieden en bestaande steden. Op de langere termijn kunnen de twee gebieden zelfs veranderen in een aaneengesloten stedelijk ensemble dezwartehond.nl+1nl.linkedin.com+1. Het rapport schetst een perspectief waarin geluid, mobiliteit en verstedelijking integraal samenwerken, in lijn met bredere ruimtelijke ambities voor de Metropoolregio Amsterdam zoek.officielebekendmakingen.nl+3dezwartehond.nl+3haarlemmermeer.bestuurlijkeinformatie.nl+3.
Vraagpunten voor beleid en praktijk
Voor beleidsmedewerkers en omgevingsjuristen is duidelijk dat deze casus veel dilemma’s bevat: de maakbaarheid van de routewijzigingen moet worden gevalideerd door LVNL, er moeten compensatiemechanismes worden uitgewerkt, en het plan moet passen binnen de ruimtelijke kaders zoals het Luchthavenindelingsbesluit (LIB) en het Luchthavenverkeersbesluit. Bovendien geldt dat draagvlak voor bouwen in Nieuw-West en Haarlemmermeer niet vanzelfsprekend is collegevanrijksadviseurs.nl+1haarlemmermeer.bestuurlijkeinformatie.nl+1. In Haarlemmermeer bijvoorbeeld, waar de raad twijfelt of de regio er wel op zit te wachten .
Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat de voorgestelde aanpassingen in routes niet direct ingevoerd worden. Ze moeten eerst ingepast worden in de structurele luchtruimherziening en onderhevig zijn aan wettelijke procedures. Ook is bestuurlijke afstemming met Rijk, regio en gemeenten noodzakelijk om hinder en compensatie nationaal goed te verankeren.
Conclusie en aandachtspunten voor professionals
De CRa-aanpak levert twee gangbare, realistisch agendeerbare maatregelen die geluid verminderen én ruimte vrijmaken voor woningbouw. Voor professionals in het fysieke domein zijn er drie relevante vervolgstappen:
Technische toets: samenwerking met LVNL en Schiphol om geluidseffecten, verkeersveiligheid en knelpunten in kaart te brengen.
Bestuurlijk proces: afstemming met regionale partners en vastlegging via procedures en verordening (LIB-aanpassingen).
Participatie en belangenafweging: integraal betrekken van omwonenden, inklusief compensatie, en coördinatie met woningbouwstrategieën.
Onderzoek als Minder Hinder laat zien hoe kleine vliegroutemodificaties grote ruimtelijke kansen kunnen bieden – maar de uitvoering vereist zorgvuldigheid, democratische inbedding en strategische partnerschappen.
Afsluiting - Schiphol in transitie
Binnen het Omgevingscentrum gebruiken wij actuele ontwikkelingen zoals deze om deelnemers te trainen in het herkennen van ruimtelijke kansen, het analyseren van belangen en het strategisch adviseren binnen complexe projecten. ”Schiphol in transitie” vormt zo niet alleen een case van hinderbeperking, maar een voorbeeld van toekomstgericht en integraal plannen.
Bekijk hier ons trainingsaanbod om meer te lezen over de praktijkgerichte trainingen die we aanbieden:
Schiphol in transitie – Schiphol in transitie – Schiphol in transitie – Schiphol in transitie
Kunnen we je helpen naar aanleiding van dit artikel?
Als praktijkgerichte opleider binnen het fysieke domein delen we graag onze kennis. Dit doen we onder andere via artikelen waarin we jou informeren over het fysieke domein, praktische kennis bieden die je direct kunt toepassen en onze visie op opleidingen delen.
Heb je vragen of wil je iets met ons delen? Klik dan op de knop “Neem contact op”.
Benieuwd naar onze trainingen en opleidingen? Ontdek ons aanbod via de knop “Bekijk onze trainingen en opleidingen”.