Van bestemmingsplan naar omgevingsplan, hoe werkt dat?
Het omgevingsplan heeft het bestemmingsplan en de beheersverordening uit de Wet ruimtelijke ordening vervangen. De overgang van bestemmingsplan naar omgevingsplan markeert een belangrijke stap naar een meer integrale en flexibele benadering van de ruimtelijke ordening. In deze blog zullen we dieper in de transitie duiken en zal duidelijk worden wat voor effect deze transitie heeft op gemeenten, bewoners en bedrijven.
Wat is een bestemmingsplan?
Het bestemmingsplan was een belangrijk instrument voor de ruimtelijke ordening. Gemeenten waren onder de Wet ruimtelijke ordening (Wro) verplicht om over hun gehele grondgebied te beschikken over actuele bestemmingsplannen. Een bestemmingsplan geeft aan hoe de grond in een bepaald gebied mag worden gebruikt en welke functies er zijn toegestaan. Hierbij valt te denken aan wonen, werken, recreatie of landbouw. Daarnaast bevat het bestemmingsplan ook regels over de bouwhoogte, de afstand tot de perceelsgrenzen en andere bouwtechnische eisen. Het doel van het bestemmingsplan was om een goede ruimtelijke ordening te waarborgen en de ontwikkeling van een gebied te sturen.
Wat is een omgevingsplan?
Met de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024 is een nieuw planologisch instrument ontstaan dat een bredere scope heeft en verschillende aspecten van de fysieke leefomgeving integreert. Dit vervangt het eerdere bestemmingsplan en de beheersverordening. Daarnaast omvat het ook regels die voorheen verspreid waren over diverse gemeentelijke verordeningen, zoals op het gebied van milieu en waterbeheer. Gemeenten krijgen tot 2032 de tijd om alle relevante regels hierin samen te brengen en een volledig nieuw omgevingsplan vast te stellen.
Verschillen tussen een bestemmingsplan en een omgevingsplan
Scope en inhoud
Het bestemmingsplan richtte zich voornamelijk op het gebruik van grond en de functies die daar waren toegestaan.
Het omgevingsplan heeft een breder perspectief en behandelt niet alleen het grondgebruik, maar ook milieu, verkeer, infrastructuur en andere relevante factoren.
Juridische status
Het bestemmingsplan was een afzonderlijk juridisch document binnen de Wet ruimtelijke ordening.
Het omgevingsplan integreert meerdere wetten en regels in één document, wat de samenhang tussen verschillende beleidsdoelen moet verbeteren.
Inspraak en proces
Bij een bestemmingsplan konden inwoners inspraak hebben in de totstandkoming, maar het proces was vaak complex.
De Omgevingswet stimuleert participatie en verplicht gemeenten om inwoners en belanghebbenden eerder en actiever te betrekken bij de totstandkoming van het omgevingsplan.
Toegankelijkheid
Het bestemmingsplan kon soms moeilijk te begrijpen zijn vanwege juridische en technische terminologie.
Het omgevingsplan is ontworpen om toegankelijker en begrijpelijker te zijn, maar doordat het een veel breder document is, kan het in de praktijk juist complexer zijn.
Overgangsfase en uitdagingen
Op 1 januari 2024 zijn alle bestaande bestemmingsplannen automatisch overgezet in een tijdelijk omgevingsplan. Gemeenten hebben tot 2032 de tijd om dit om te zetten naar een definitief omgevingsplan. Dit betekent dat er nog een lange overgangsperiode is waarin regels uit oude plannen blijven gelden. Daarnaast vormt de integratie van milieu-, water- en andere regelgeving een uitdaging voor gemeenten, omdat zij een samenhangend en werkbaar plan moeten creëren.
Conclusie: Van bestemmingsplan naar omgevingsplan
Zowel een bestemmingsplan als een omgevingsplan zijn essentieel voor het beheer van de fysieke leefomgeving. Waar het bestemmingsplan zich vooral richtte op het gebruik van de grond, biedt het omgevingsplan een integrale aanpak die verschillende aspecten van de leefomgeving met elkaar verbindt. Hoewel de Omgevingswet participatie en toegankelijkheid beoogt te verbeteren, zal het in de praktijk nog moeten blijken hoe goed dit uitpakt. Gemeenten en belanghebbenden bevinden zich momenteel in een overgangsfase waarin veel werk verzet moet worden om de beloftes van het omgevingsplan waar te maken.
Wil je meer leren over het omgevingsplan en andere onderwerpen onder de Omgevingswet? Wellicht is onze Omgevingswet training wat voor jou. De training geeft je in korte tijd de benodigde kennis, zodat je met vertrouwen beslissingen neemt en soepel schakelt met collega’s, beleidsmakers en ketenpartners. [Klik hier om hem te bekijken]
Kunnen we je helpen naar aanleiding van dit artikel?
Als praktijkgerichte opleider binnen het fysieke domein delen we graag onze kennis. Dit doen we onder andere via artikelen waarin we jou informeren over het fysieke domein, praktische kennis bieden die je direct kunt toepassen en onze visie op opleidingen delen.
Heb je vragen of wil je iets met ons delen? Klik dan op de knop “Neem contact op”.
Benieuwd naar onze trainingen en opleidingen? Ontdek ons aanbod via de knop “Bekijk onze trainingen en opleidingen”.